یکی از پدیده های عجیب خلقت، «مادر» است. بی تردید، مادر یکی از بی نظیرترین مخلوقات خداوندی است. در میان محبت های شناخته شدة بشری نیز «مهر مادری» قوی ترین مهر و محبت انسانی است. زیاد اتفاق افتاده که در حوادث مختلف، مادری برای نجات فرزند خود حاضر به گذشتن از جان خویش گردیده است. بی شک مادر، معجزه بی بدیل خلقت است. اما سوالی که مطرح است این است که: «آیا این مهر و محبت مادر، فقط مختص به انسان ها است؟ آیا حیوانات هم این احساس عمیق و لذت بخش را نسبت به فرزندان خود دارند؟ مهر مادری در حیوانات به چه صورت است؟»
وقتی صحبت از رابطه مادر و نوزاد به میان میآید، انسانها بیشترین دلبستگی را از خود نشان میدهند. در مراحل اولیه رشد که معمولا تا دو سالگی است، این رابطه قویتر است، چون نوزاد بیشتر به مادر خود وابسته است. بیشتر نوزادان چون از نظر غریزی امکان مراقبت از خود را ندارند، برای بقابیشتر به مادرشان وابسته هستند. تحقیقات عمیق بر روی روشهای زندگی حیوانات هم نشان میدهد که آنها بیش از آنچه ما فکر میکردیم، توجه و مراقبت مادرانه دارند. درواقع، مهر مادری در برخی حیوانات نسبت به انسانها بسیار بیشتر است.
در ادامه در رابطه با مهر مادری در وجود برخی از حیوانات صحبت خواهیم کرد.
فیل ها
فیلها به عنوان غولهای جنگل، از آفریقا تا آسیا، صبورترین مادران روی زمین هستند. آنها بعد از دو سال بارداری و تجربه سختترین درد زایمان برای به دنیا آوردن بزرگترین نوزاد جهان، هنوز غریزه مادرانهای دارند که نمیتوان آن را نادیده گرفت. این بسیار جالب است که بعد از زایمان، سایر فیلهای ماده گله هم به حفظ و مراقبت از بچهها کمک میکنند، حتی آنهایی که خودشان بچه ندارند. این پرستاران تا زمانی که بچه فیل بتواند به تنهایی زنده بماند، از همه نظر از او مراقبت می کنند.
مادر و سایر اعضای گله از بچهها در مقابل شکارچیان محافظت میکنند و جان آنها را حفظ میکنند.
بچهها همیشه در میان گله راه میروند تا از دید شکارچیان پنهان بمانند. این فقط به همین جا ختم نمیشود، بلکه رابطه بین بچه فیل و مادر تا زمان بلوغ ادامه مییابد.
کوآلا ها
کوآلاها یکی از گونههای در معرض انقراض هستند. آنها زندگی بسیار ضداجتماعی دارند، اما بین مادر و فرزندانی که هنوز وابسته هستند، پیوند وجود دارد.
کوآلاها معمولا در جنگلهای اکالیپتوس زندگی میکنند و غذای اصلی آنها را برگهای این درختان تشکیل میدهد.
برگها سرشار از مواد سمی هستند و نوزادان هنوز برای خوردن این غذا آماده نیستند. این همان جایی است که مادران برای از شیر گرفتن فرزندانشان معجزه میکنند.
کوآلاهای مادر در اصل نوع ویژهای از مدفوعشان را به عنوان غذا به فرزندانشان میدهند. باکتریهایی در دستگاه گوارشی این پستانداران وجود دارند که به آنها کمک میکنند رشتههای سلولزی موجود در برگ اوکالیپتوس را بشکنند. در هنگام گذار از شیر مادر به تغذیه اوکالیپتوسی، مادر نخست با کمک آن مدفوع به فرزند خود میکروارگانیسمهای مورد نیاز برای هضم گیاه را میخوراند. پس از آنکه بدن فرزند پروتئینهای مورد نیاز برای کمک به هضم را به دست آورد، تغذیه اصلی با برگ اوکالیپتوس آغاز میشود.
خرس های قطبی
خرسهای قطبی بهترین مادران دنیا هستند. آنها نه تنها فرزندان خود را تغذیه میکنند، بلکه به معنای واقعی کلمه خودشان را آب میکنند تا شیر مورد نیاز آنها را تامین کنند. آنها با چنگ و دندان و صبر زیاد از فرزندانشان مراقبت میکنند. وقتی زمستان میآید، خرسهای قطبی به خواب زمستانی میروند، اما غمگینترین بخش ماجرا این است که بیشتر آنها در این دوران بچه دارند. خواب زمستانی با سه توله بدون هیچ ذخیره غذایی برای بیشتر حیوانات حکم مرگ قطعی را دارد.
اما خرسهای قطبی مادر اطمینان حاصل میکنند که به اندازه کافی غذا در بدن ذخیره کرده باشند تا نیازهای زمستانی فرزندشان را تامین کنند. این تلاش وقتی سختتر میشود که آنها مجبور شوند دو توله یا بیشتر را بدون غذا به مدت سه ماه بزرگ کنند. خرس مادر در حالی که تلاش میکند تولههای خود را هنگام گرسنگی نخورد، مجبور است با خرسهای نر هم مبارزه کند که بچهها را نکشند. این کار ممکن است دو سال طول بکشد که بچهها به اندازه کافی بزرگ شوند و بتوانند از خود مراقبت کنند.
یوزپلنگ ها
یوزپلنگ ها در شکار بسیار شجاع هستند اما مهر مادری و حفاظت از فرزند در آن ها بیش از سایر گربه سانان دیده می شود.
یوزپلنگها با یک دوره بارداری سه ماهه بچه دار میشوند. آنها معمولا سه تا هشت توله به دنیا میآورند.
مادران در مراقبت از نوزادان خود کار سختی دارند. چون معمولا یوزپلنگها بدون هیچ غریزهای برای بقا در محیطی به دنیا میآیند که شکار تنها راه بقا در آن است.
یوزپلنگ ها بیشترین مراقبت را از تولههایشان میکنند. به آنها مهارتهای شکار را میآموزند که نزدیک به دو سال طول میکشد. این بچه گربهها معمولا با هم زندگی میکنند تا وقتی از مادرشان جدا شوند و بتوانند تنهایی ادامه دهند.